Soya Proteini Nedir?
Soya proteini bitkisel kaynaklı bir
protein çeşitidir. Whey protein kadar etkili olan soya proteini, emilim hızı
farkı ve bir kaç farklılığın dışında whey proteine çok benzer. Birçok
vejetaryen ve vegan kişinin çokça tercih ettiği bir protein çeşiti olan soya
proteini, kaliteli protein kaynakları arasındadır.
Soya Proteini
Soya proteini hakkında ilk kullanıldığı
dönemlerden itibaren çok asılsız bilgiler yayılmış ve alay konusu olmuştur. Hiç
bir etkisinin olmadığı iddia edilen soya proteini, aslında çok kaliteli bir
protein kaynağıdır. Bitkisel kaynaklı proteinlerin hiç bir etkisinin olmadığı
söyleyen bir çok kişi, yapılan son araştırmalar ışığında soya proteinin de
kaliteli olduğunu kabul etmişlerdir.
Soya Proteini Faydaları
Bitkisel kaynaklı olan soya proteini,
soya fasülyesinden elde edilmektedir. Soya fasülyesi bulunduğu dönemden
itibaren insanların temel protein kaynaklarından biri haline gelmiştir. Soya,
vücudumuz için ihtiyaç duyulan tüm amino asitleri ve kalsiyum, demir,manganez, magnezyum, fosfor, potasyum,
çinko, C vitamini ve
B1, B2, B3, B5, B6, B9 vitaminlerini içeren whey
proteini kadar kaliteli bir çeşit proteindir.
Soya Fasülyesi bir insan için ihtiyaç
duyulabilecek her şeyi içerisinde barındırmaktadır. Soya'nın %30’u karbonhidrat
(bunun %15’i liftir), %38’i protein, %18’i yağ (bunun %85’i doymamış yağdır) ve
%14’ü sudur. Asya kültüründe temel gıda maddelerinden biridir.
Soya ve whey proteinleri içerik olarak
spor sonrası kullanıma çok uygun olan ve birbirinin eksiklerini tamamlayan
proteinlerdir. Whey proteinler içerdiği
amino asit çeşitlerinden dolayı antrenman esnasında ihtiyaç duyabileceğimiz tüm
içeriği bize sağlayabilir. Soya proteini ise yüksek miktarlarda glutamin ve
arjinin içermektedir, antrenman sonrası kas kütlesinin toparlanması ve stres
seviyemizin düşmesinde etkili bir içeriğe sahiptir.
- Soya proteini sindirilebilirlik açısından
en yüksek değer olan 1.0 değerine sahiptir.
- Tansiyon ve kolesterol dengelenmesinde
etkili olması sebebiyle, kalp rahatsızlıklarının giderilmesinde etkilidir.
- Tüm amino asitleri içermektedir ve spor
sonrası ihtiyaç duyabileceğiniz tüm içeriği size verebilir.
- Kötü kolesterolü düşürme etkisi
bulunmaktadır ve Amerikan Kalp Derneği soya ve soya proteini tüketimini
önermektedir.
- FDA'nın 1999 da yaptığı açıklamada
günde 4 porsiyon kadar soya tüketimi LDL değerini %10 düşürmektedir.
- İçerdiği izoflavonlar sayesinde bir çok
hastalık ve kanserden sizi korur ve bağışıklığınızı destekleyebilir.
- Kemik erimesi üzerindeki olumlu
etkileri ve menopoz sonrası oluşan rahatsızlıkların belirtilerinin azalmasında
etkili olabilir.
- Soya, hayvansal protein kaynaklarına
göre daha uygun fiyatlı olması sebebiyle de sıklıkla tercih edilmektedir.
- Kas gelişiminiz için ihtiyaç duyacağınız tüm içeriği sağladığı için gerek tek başına gerekse whey proteinle kombin edilerek kullanılabilir.
Soya proteinin faydaları ile ilgili daha detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz; Soya Proteinin Yararları Nelerdir?
Soya Proteini Nasıl Üretilir?
Gıda sektöründe veya besin destek
sektöründe kullanılmak amacıyla soya proteini üretimi yapılırken soya
fasülyeleri bazı aşamalardan geçmektedirler.
- Öncelikle soya fasülyeleri
temizlenirler ardından soya taneleri çıkarılarak preslenir ve ince gevrekler
şekline gelirler.
- Oluşan bu soya gevreklerinden soya yağı
çıkarılır
- Ardından kalan soya gevrekleri
kurutulur ve yağsız soya gevrekleri elde edilir
- Yağı çıkarılan bu soya gevrekleri, 3 ana maddenin temeli haline gelirler; soya proteini izolesi, soya proteini konsantresi ve dokulu soya proteini
Soya Proteini Çeşitleri
Soya protein çeşitleri olarak üç maddenin yapısını bulundurmaktadır. Bunlar;
1. İzole Soya Proteini
Soya proteini izoleleri aynı izole whey
proteinlerdeki gibidir. Yağı çıkarılan soya gevrekleri bir alkali içerisinde
eritilir, bu aşamada erimeyen lifler ayrılır. Ph seviyesi 7 ye getirilen gevrek
tekrar eritilir ve kurutulması sağlanarak izole soya proteini tamamlanmış olur.
Oluşan bu izole whey içeriği, sosis ve salam üretiminde kullanılmaktadır ve en
çok rastlanılan küçülme ve ağırlık kaybetme problemlerini bu şekilde
çözmektedirler. İzole soya proteinleri karbonhidrat içermezler ve protein değerleri
%90 üzerindedir.
2. Konsantre Soya Proteini
Soya gevreklerinden yağ çıkarılma işlemi
yapılırken aynı zamanda nemi çekilir ve arta kalan kısmı soya proteini
konsantresi olarak paketlenir. Karbonhidrat içeren bu kısmı proteince de
zengindir. Ortalama olarak %65 civarı protein içeriğine sahiptir. Emülsiyon
özelliği bulunan konsantre soya proteini unlu mamullerde katkı maddesi olarak
kullanılmaktadır.
3. Tekstüre Soya Proteini
Tekstüre soya proteini, et çeşitlerinin üretiminde kullanılmaktadır. Sucuk, salam, sosis,hamburger, köfte, tavuk burger ve yeniden şekillendirilen nugget gibi et ürünlerinde kullanılmaktadır. Tekstüre soya proteini, pişirilirken suyunu salan etlerden, bu suyu çekerek kendini salıp küçülmesini engellemek amacıyla kullanılır. Protein değeri düşük olan gıdaların kalitesini arttırmak veya yağ oranı yüksek gıdaların kalorisi düşürmek amacıyla kullanılan tesktüre soya proteini, tek başına da soya eti veya kıyması olarakta üretilebilir.
Soya Proteini Destekleyen Bazı Araştırmalar
Soya proteini hakkında çıkan bir çok asılsız
iddiaların ardından bir çok araştırma yapıldı ve bu araştırmalar sonucu
testosteronu düşürüp, östrojeni arttırdığı durumunun gerçek olmadığı kanıtlanmıştır.
Solae firmasının 2005 yılında yaptığı bir
araştırmada 41 sporcu üzerinde testler yapıldı. Her gün sporculara 50g alınan 4
farklı çeşit protein verildi ve testler sonucu soya proteinine bağlı
hormonlarda bir değişiklik olmadığı kanıtlandı. Alınan 4 tip proteininde kas
gelişimini desteklediği ve herhangi bir olumsuz sonuca sebebiyet vermediği
gözlemlendi .